Van duurzame parking naar ‘mobility hub’: drie benaderingen van een ecologisch ontwerp van mobiliteitsinfrastructuren
In een context van verdichting en verstandig omgaan met beschikbare grondstoffen zullen onze stedelijke infrastructuren verder evolutief en schaalbaar worden. Dat is een principe van de circulaire economie, en het autobezit / parkeren zal – gelukkig voor onze woon- en leefkwaliteit – niet ontsnappen niet aan deze sterke trend.
Een duurzame parking ontwerpen
Gezien we ons al verschillende jaren bewust zijn van de noodzaak om toekomstgerichte mobiliteitsinfrastructuren te ontwerpen, kozen we voor een ecodesignaanpak voor de parking van het ziekenhuis van Genk die in 2014 werd in gebruik genomen. Op de campus van het Gasthuisberg (UZ Leuven) werd de ondergrondse parking van meer dan 50.000 m² ontworpen zodat er vier gebouwen van verschillende typologie op gebouwd konden worden. Bij het project voor de Eandis-site in Mechelen, laureaat van een ambitieuze wedstrijd in 2018, hebben we verder gebouwd op deze overtuigende ervaringen en de principes van een circulaire economie geïntegreerd om een echte schaalbare ‘mobility hub’ voor te stellen.
Voor het ontwerp van de parking van het ziekenhuis van Genk (Ziekenhuis Oost-Limburg) hebben we gekozen voor een duurzame aanpak die erop gericht is om de ecologische voetafdruk van de infrastructuur drastisch te beperken. De optimalisering van de structurele overspanningen (7,5 x 17 m) liet toe om de materialen economisch te installeren en biedt een grote flexibiliteit op het gebied van inrichting. We hebben dit gecombineerd met de keuze van recycleerbare materialen voor de lichte gevel die bestaat uit geperforeerde aluminiumplaten. De hoge rigiditeit van de platen, die elk 3 vouwen van variabele breedte hebben, maakt het mogelijk om ze alleen aan de boven- en onderkant te bevestigen zodat er geen extra draagconstructie nodig is.
Het geheel biedt een resoluut eigentijdse esthetiek dankzij de buitenschil die het licht op een dynamische manier weerspiegelt. Bovendien konden dankzij de doordachte volumetrie en oriëntatie zonnepanelen geïntegreerd worden op het dak. De installatie, met een oppervlakte van 6.000 m², produceert tot 470,89 kWp. Er zijn uiteraard voldoende laadpunten voor elektrische wagens. In de groene talud aan de noordkant en in het keienbad op de benedenverdieping werd de natuurlijke zuivere waterinfiltratie gemaximaliseerd. De ontworpen verdiepinghoogtes laten op termijn een andere invullingen toe. Qua biodiversiteit werd ook aandacht besteed aan de integratie van voorzieningen voor vogels en insecten. Op de oostgevel werden er tien mussenflats en tien huiszwaluw kunstnesten uit houtbeton bevestigd. Aan de zuid georiënteerde wand zijn er verschillende insectenwanden geplaatst.
Anticiperen op toekomstige (boven)constructies
De grondreserves zijn niet onbeperkt en het duurzaam beheer van de stedelijke ruimte vergt een doordachte verdichting. Vanuit dat idee is het interessant om ondergrondse parkeergarages te creëren die eender welk type vastgoedontwikkeling in de toekomst aan kunnen, helemaal veilig en flexibel. Daarvoor moet van bij de eerste schetsen van de ondersteunende infrastructuur geanticipeerd worden op de beperkingen en de opportuniteiten.
Om te beantwoorden aan de noden van reorganisatie en uitbreiding van de ziekenhuiscampus Gasthuisberg (UZ Leuven) hebben we een grote ondergrondse parking van 1.500 plaatsen ontworpen waarop vier afzonderlijke gebouwen werden gezet. De campus, sinds 2002 georganiseerd volgens de logica van het stedelijk netwerk dat bestaat uit eilanden die verbonden worden door publieke ruimtes, omvat gebouwen met verschillende functies – verblijven, administratie, medisch-technische activiteiten enz. Om deze verschillende typologieën te ondersteunen, maakt de parking met een oppervlakte van meer dan 50.000 m² gebruik van een structuur in nagespannen beton die een grote flexibiliteit (geen liggers) en een optimale draagkracht biedt. De lichte structuur en de luchtige ruimtes zijn afgewerkt met een kleurrijke bekleding en eigentijdse verlichting.
Van parking naar ‘mobility hub’
Voor het infrastructuurproject op de Eandis-site in Mechelen, laureaat in 2018 van een wedstrijd samen met POLO-architects en Vogt Landscape architects, hebben we een multifunctionele parkeertoren voorgesteld ontwikkeld volgens een contextuele en toekomstgerichte aanpak. De infrastructuur biedt een model van ‘omkeerbare’ parking die kan aangepast of omgevormd worden volgens technologische of programmatorische evoluties de komende jaren: autodelen, automatisatie van transport, of zelfs omvorming van bepaalde lagen tot kantoren.
Het project is veel meer dan een parking, het is een echte ‘mobility hub’ in het hart van Mechelen die de duurzame mobiliteit en de kwaliteit van het stadsleven ondersteunt in de geest van een circulaire economie. De expressieve structuur beschikt over een toegankelijk groendak en een publiek plein dat visueel verbonden is met het historische hart van de stad. De eerste ontwikkelingen van dit iconische project zullen bestaan uit kantoren, een buurtwinkel en parkeerplaatsen voor 537 auto’s en 110 fietsen